Mediawijsheid, ook wel bekend als mediageletterdheid, verwijst naar het vermogen om kritisch en doordacht om te gaan met verschillende vormen van media, informatie en communicatietechnologieën.

Mediawijsheid omvat onder andere:

• Kritisch denken: Het vermogen om informatie kritisch te beoordelen, bronnen te analyseren en onderscheid te maken tussen betrouwbare en misleidende informatie.
• Privacy en online veiligheid: Het begrijpen van privacy-instellingen, online risico’s en veilig gedrag bij het gebruik van digitale media en sociale netwerken.
• Digitale vaardigheden: Het ontwikkelen van technische bekwaamheid om digitale media en technologieën effectief te gebruiken.
• Zelfbeheersing: Het vermogen om mediagebruik in evenwicht te houden en te voorkomen dat het overweldigend of verslavend wordt.
• Sociale vaardigheden: Het begrijpen van de sociale impact van media en hoe deze communicatie en relaties beïnvloeden.
• Creatief gebruik van media: Het vermogen om actief deel te nemen aan media-creatie, zoals het maken van video’s, blogposts, podcasts, etc.
• Mediabegrip: Het begrijpen van de manieren waarop media boodschappen construeren, presenteren en manipuleren, evenals het herkennen van mediabias (vooroordeel vanuit de media) en propaganda.
• Kennis van auteursrecht en ethiek: Begrip van intellectueel eigendom, auteursrecht en ethische normen met betrekking tot het gebruik van andermans creatieve werken.

Mediawijsheid is essentieel in een tijdperk waarin informatie overvloedig is en vaak met weinig regulering of filtering wordt verspreid. Het stelt mensen in staat om geïnformeerde beslissingen te nemen en zichzelf te beschermen tegen misleidende informatie.

Als ouder worstelen met de digitale invloed op je kinderen kan uitdagend zijn. Hier zijn enkele tips die je kunnen helpen om op een gezonde en constructieve manier met dit onderwerp om te gaan:

• Communiceer openlijk: Praat regelmatig en openlijk met je kinderen over hun online activiteiten. Stel vragen over welke apps ze gebruiken, met wie ze online in contact staan en wat ze leuk vinden aan digitale media. Dit opent de deur voor gesprekken over zowel positieve als negatieve ervaringen.
• Stel duidelijke grenzen: Het is belangrijk om duidelijke regels en grenzen vast te stellen met betrekking tot schermtijd, sociale media en online activiteiten. Dit helpt bij het beheren van het evenwicht tussen online en offline leven.
• Goed voorbeeld doet volgen: Kinderen leren vaak door te kijken naar het gedrag van hun ouders. Als jij zelf bewust en matig omgaat met digitale media, is de kans groter dat je kinderen dat gedrag ook zullen overnemen.
• Leer kritisch denken: Leer je kinderen over mediawijsheid en digitale geletterdheid. Leer hen kritisch te denken over online inhoud, het herkennen van betrouwbare bronnen en het begrijpen van de mogelijke impact van hun online acties.
• Creëer balans: Moedig je kinderen aan om een gezonde balans te vinden tussen online en offline activiteiten. Stimuleer buiten spelen, lezen, creatieve projecten en face-to-face interacties.
• Bied alternatieven: Zorg voor een verscheidenheid aan alternatieve activiteiten die je kinderen kunnen doen in plaats van continu online te zijn.
• Denk aan sport, kunst, muziek of andere hobby’s die hun interesses kunnen stimuleren.
• Wees empathisch: Begrijp dat de digitale wereld voor kinderen en tieners belangrijk is om zichzelf uit te drukken, vrienden te maken en te leren. Toon empathie voor hun ervaringen en probeer te begrijpen waarom ze bepaalde online activiteiten belangrijk vinden.
• Blijf op de hoogte: Houd jezelf op de hoogte van de nieuwste trends in digitale media, apps en platforms. Dit helpt je om relevante gesprekken te voeren en mogelijke risico’s te begrijpen. Hierbij proberen wij als Alfons Ariens ook bij te helpen, zie de vraag over “Welke apps zijn nu ‘in’?” in deze FAQ.
• Gebruik ouderlijk toezicht: Maak gebruik van ouderlijk toezicht tools en instellingen die beschikbaar zijn op apparaten en platforms. Deze tools kunnen helpen bij het beheren van de online ervaring van je kinderen. Zie ook de mediasnack over Ouderlijk toezicht: https://alfonsariens.nl/mediasnack-ouderlijk-toezicht/.
• Blijf leren: Digitale media evolueert voortdurend, dus blijf openstaan voor leren en aanpassen. Het belangrijkste is dat je betrokkenheid toont bij het leven van je kinderen en actief probeert om hen te begeleiden in een digitale wereld.

Onthoud dat elke ouder unieke uitdagingen tegenkomt. Het belangrijkste is om een gezonde balans te vinden tussen het omarmen van digitale kansen en het zorgen voor het welzijn van je kinderen.

Hieronder een overzicht van de social media apps en het dagelijkse gebruik (2022):

Er is geen one-size-fits-all antwoord. Het gaat om het vinden van een evenwicht tussen online en offline activiteiten. Experts raden aan om samen met je kinderen regels op te stellen voor schermtijd en deze gezamenlijk te respecteren. Zie ook de mediasnack over schermtijd (https://alfonsariens.nl/mediasnack-schermgebruik/) en het vinden van de balans (https://alfonsariens.nl/mediasnack-5s-methode/).

Leer je kinderen hoe ze respectvol online kunnen communiceren en hoe ze zichzelf kunnen beschermen tegen pestgedrag. Wat niet hoort in de offline wereld, hoort ook niet in de online wereld. Moedig hen aan om met jou of de leerkracht te praten over dingen die online spelen en al helemaal als ze zich onveilig voelen. Op school is ook aandacht voor online pesten tijdens de kanjertrainingen, de week van de lentekriebels en de week van de mediawijsheid.

Het hangt af van de context. Praat met je kinderen over de games die ze spelen en waarom ze ervan genieten. Probeer een balans te vinden tussen gametijd en andere activiteiten zoals buiten spelen, sporten en studeren. Lees hier meer over in het artikel over de 5S-methode (https://alfonsariens.nl/mediasnack-5s-methode/). Lees ook meer over schermtijd op https://alfonsariens.nl/mediasnack-schermgebruik/.

Als school zijn we benaderd door het Centrum Jeugd & Gezin om te kijken of er zaken zijn waar we als school, CJG en ouders gezamenlijk in op kunnen trekken. Samen kwamen we tot de conclusie dat mediawijsheid een breed thema is waar genoeg uitdagingen liggen in deze tijd.

Deze leergemeenschap is er dus niet alleen rondom de ‘Week van de Mediawijsheid’, maar is juist bedoeld om als school na te denken over de vraag hoe we bijvoorbeeld met het groeiende gebruik van schermen en social media om moeten gaan.

In de leergemeenschap zitten ouders en een vertegenwoordiging vanuit het team van de school. In eerste instantie was ook het Centrum voor Jeugd & Gezin en Hogeschool VIAA aangesloten. Het eerste jaar hebben deze vier partijen samen opgetrokken. Na de eerste Week van Mediawijsheid zijn het CJG en Hogeschool VIAA uit de leergemeenschap gegaan, omdat het product (de invulling van deze week) was afgerond. Nu bestaat de leergemeenschap uit een aantal ouders en leerkrachten. Zij praten samen over hun mediabevindingen, ontwikkelingen en proberen door middel van mediasnacks in de weekinfo en op de website ontwikkelingen, kennis en trends te delen met andere opvoeders.

Alle vragen, opmerkingen en tips voor nieuwe onderwerpen kunnen gemaild worden naar mediawijsheid@alfonsariens.nl.

Naast de artikelen die wij plaatsen, is er veel informatie te vinden op:

https://www.mediawijsheid.nl/
https://www.mediasmarties.nl/
https://www.medianest.be/
https://netwerkmediawijsheid.nl/
https://veiliginternetten.nl/